Anemiya (qan azlığı) – hemoglobin səviyyəsinin azalması ilə xarakterizə olunan qan xəstəliyidir. Çox vaxt qırmızı qan hüceyrələrinin sayı eyni vaxtda azalır.
Anemiyanın səbəbləri
Anemiya əhalinin dörddə birində rast gəlinən geniş yayılmış xəstəlikdir. Hemoqlobin səviyyəsinin azalmasına əsasən anemiya diaqnozu qoyulur. Yetkinlər üçün normal hemoglobinin aşağı həddi 120 – 130 q / l-dir.
Anemiyanın səbəbləri müxtəlifdir. Xəstəlik funksional qırmızı hüceyrələrin aşağı məzmunu nəticəsində baş verir. Anemiyanın bir neçə əsas səbəbi var:
- Qırmızı sümük iliyi tərəfindən qırmızı qan hüceyrələrinin istehsalının pozulması. Yoluxucu və onkoloji xəstəliklər, böyrək, qaraciyər və s. xəstəliklər nəticəsində baş verə bilər;
- Böyük qan itkisi;
- Qanda dəmirin miqdarının azlığı;
- Hamiləlik dövrü, qadınlarda menstruasiya;
- Bədənin dəmiri qəbul edə bilməməsi.
Anemiyanın ən çox yayılmış formaları
- Dəmir çatışmazlığı anemiyası. Ən çox yayılmışdır və bütün anemiyaların 80% -ni təşkil edir. Bədəndə dəmir çatışmazlığı səbəbindən inkişaf edir. Dəmir çatışmazlığı qidada dəmir çatışmazlığı, həzm sistemində dəmirin sorulmasının pozulması, xroniki qan itkisi, hamiləlik və s.
- Posthemorragik anemiya. Qan itkisi nəticəsində yaranır. Kəskin və xroniki ola bilər. Kəskin posthemorragik anemiya keçici və böyük qan itkisinə cavab olaraq, xroniki isə kiçik miqdarda uzun müddət davam edən qan itkisinə cavab olaraq inkişaf edir.
- Hemolitik anemiya. Qırmızı qan hüceyrələrinin parçalanması nəticəsində meydana gəlir. Hemolitik anemiya irsi (oraq hüceyrəli anemiya, talassemiya) və qazanılmış (qırmızı qan hüceyrələrinin məhvinə kömək edən amillərə məruz qalma ilə əlaqəli) ola bilər.
- Hipoplastik anemiya. Sümük iliyi funksiyasının inhibəsi ilə inkişaf edir. Hipoplastik anemiya irsi və ya qazanılmış ola bilər. Qazanılmış olanlar bədən bir sıra infeksiyalara və toksik amillərə, o cümlədən radioaktiv maddələrə məruz qaldıqda baş verir.
- B12 çatışmazlığı anemiyası. Antianemiya faktorunun (siyanokobalamin) olmaması ilə əlaqələndirilir. Anemiyanın əsas səbəbi orqanizmdə B12 vitamininin çatışmazlığı və mənimsənilməsinin pozulmasıdır.
Anemiyanın əlamətləri
Hər bir anemiya növü xəstəliyin gedişatının öz əlamətləri və xüsusiyyətlərinə malikdir. Bununla belə, anemiyanın bir sıra ümumi əlamətləri var, bunlara aşağıdakılar daxildir:
- sürətli yorğunluq;
- iş qabiliyyətinin azalması;
- başgicəllənmə;
- tez-tez baş ağrısı;
- az fiziki güclə belə nəfəs darlığı;
- iştahsızlıq;
- qusma, ürəkbulanma;
- solğunluq, dərinin sərtliyi;
- ürəkdə ağrı, ürək dərəcəsinin artması;
- soyuq ekstremitələr.
Şəfahət Şəfi Həsənov
Tel: 055 304 50 34
