Periodontit nədir?
Periodontit – periodontun iltihabıdır, diş və onun sümük qundağı (çənənin alveol artımı) arasındakı ensiz boşluğu dolduran birləşdirici toxumadır. Periodontda sinirlər, dişi qidalandıran qan və limfa damarları yerləşir. Periodontun əsas funksiyaları – amortizasiya və trofikadır. Qidanı çeynədikdə, periodont dişin üzərinə düşən yükü amortizasiya edir və sümük üzərinə bərabər yayır. Periodontit kəskin və xroniki olur. Kəskin periodontit nadir hallarda rast gəlir. Bu onunla izah olunur ki, içindəkilərin axınına görə, periodontit uzun müddət əlamətsiz keçə bilər, baxmayaraq ki, iltihab var və davam edir.
Xəstəliyin səbəbləri
Əksər hallarda periodontit, periodontun infeksiyaya yoluxması nəticəsində baş verir. İnfeksiyanın daxil olma yollarından asılı olaraq, periodontit intradental və ekstradental (dişdaxili və dişxarici) olur. İntradental periodontit əsasən müalicə olunmamış pulpitin nəticəsi olur. Ekstradental periodontit, ətraf toxumalardan iltihab keçməsinin (osteomiyelit, haymorit) nəticəsi olur.
Bundan başqa periodontit travmatik və medikamentoz ola bilər. Medikamentoz periodontit əksər hallarda pulpit səhv müalicə edildikdə əmələ gəlir: güclü təsirə malik olan preparatlar və ya qıcıqlandırıcı maddələr (məsələn, arsen, formalin, fenol tərkibli pastalar).
Əlamətləri
Periodontit zamanı diş nahiyyəsində kəskin ağrılar olur, hansı ki, dişə toxunduqda artır. Həmçinin dodaq və yanaqlar şişmiş ola bilər, damaq böyüyür, diş tərpənir. Bəzən damaqda, içindən irin çıxan dəlik aşkar olunur. Bu fistuldur, yəni kanal, hansı ki, yoluxmuş boşluqdan ifrazatın çıxması nəticəsində əmələ gəlir.
Xroniki periodontit zəyif və xoşagəlməz ağrı hissi kimi təzahür edə bilər (həmin dişdə çeynəmə zamanı ağırlıq, partlama, narahatlıq və ağrı hissi). Xroniki periodontit uzun müddət heç cür təzahür etməyə bilər və qonşu dişlərin müalicəsi zamanı rentgen şəkildə təsadüfən aşkar oluna bilər.
Diaqnostika
Diaqnoz, səciyyəvi kliniki təzahürlərlə rentgenoloji müayinəyə əsaslanaraq qoyulur. Müayinə zamanı həkim, damağın qızarmasını və şişkinliyini, içindən irin axan yaralar aşkar edə bilər. Siz nə edə bilərsiniz?
Əgər Sizi diş ağrıları narahat etməyə başlayıbsa, mümkün qədər tez stomatoloqa müraciət edin. Ağrıya dözmək lazım deyil. Ağrıləsici qəbul edin, dişlərinizi yuyun və ağız boşluğunu yaxalayın. Heç bir halda xəstə dişi isitməyə çalışmayın. Hərarətin yüksəlməsi, iltihabı daha da artırır.
Həkim nə edə bilər?
Periodontitin müalicəsi uzunmüddətlidir və 6-7 dəfə stomatoloqa getmək tələb oluna bilər. Əvvəlcə həkim zədələnmiş dişin kanalını işləyir və yoluxmuş toxumaları kənar edir. Sonra kanala, iltihaba qarşı və antibakterial preparatlar daxil edilir. Dərmanlar bir neçə dəfə, iltihabi proses tam aradan qaldırılanadək kanala salınır. Dişin zədələnməsi və dağılması dərəcəsindən asılı olaraq, həkim onun bərpa edilməsi haqqında qərar verəcək.
Profilaktika
Periodontitin profilaktikası – kariyes və pulpitin vaxtında müalicəsidir. İldə iki dəfə stomatoloqa gedərək profilaktik müayinədən keçmək lazımdır.
Ağırlaşmalar
Müalicə olunmadıqda iltihab və infeksiya ətraf toxumalara keçə bilər və nəticədə çənənin absesi, fleqmonası, osteomiyeliti, haymorit və digər təhlükəli xəstəliklər əmələ gələ bilər.
